Door een crisis kansen zien. De Ceuvel lijkt het te kunnen. Klimaatverandering vraagt om innovatieve oplossingen. Op De Ceuvel zijn er een schier oneindig aantal te bewonderen onder het genot van een duurzaam drankje van het café. Dit is een portret van Holland’s meest succesvolle duurzaamheidsparadijsje en natuurlijk de businessmodellen daarachter.
Een van de zegeningen die ‘de crisis’ ons bracht, was de mogelijkheid om te pionieren. Er ging een streep door het nieuwbouwproject in Amsterdam Noord en Bureau Broedplaatsen schreef een wedstrijd uit: wie heeft het beste idee met de zwaar vervuilde werf, genaamd ‘De Ceuvel’? Het idee was even simpel als onbestemd: een plek om te experimenteren met allerlei vormen van duurzaamheid. Er zou een café komen, maar ook kantoorruimte en het moest zo zelfvoorzienend mogelijk zijn. Vier jaar geleden zeiden enkele ambtenaren toe, vooral omdat er geen alternatief was. Als ze nu op het terrein komen, herkennen ze alleen de scheepslift en de rails terug.
De uitdaging
Esmee Jiskoot, een van de geestelijke moeders van het project beschrijft het doel als: “Mensen op een positieve en leuke manier kennis laten maken met het begrip ‘duurzaamheid’, waardoor ze in hun eigen omgeving ook hiermee aan de slag gaan.” Kom er maar eens om. Woonboten op de kant trekken, de grond zuiveren en bijvoorbeeld een café van geupcycled materiaal maken, daar gaan ontzettend veel manuren in zitten en het succes valt uiteindelijk niet te meten. Daarbij komt ook nog: waar ligt de lijn tussen helemaal duurzaam zijn en gemak? Je kunt niet alles 100% duurzaam doen en dus een afwezige (virtuele) voetafdruk. Hoe kan je dan als organisatie wel geloofwaardig zijn?
“Mensen op een positieve en leuke manier kennis laten maken met het begrip ‘duurzaamheid’.”
Schipholgans
Ze komen uit Frankrijk, Brazilië, Japan, ze komen van het WNF, ze komen met scholen, ze volgen rondleidingen (tussen de boten door), workshops (zelf limonade maken) en presentaties (over hoe compost werkt). De aandacht die De Ceuvel krijgt is enorm. De mensen achter De Ceuvel dwepen niet, maar na mijn zoveelste bezoek daagt bij mij het idee dat De Ceuvel misschien wel de meest duurzame plek op aarde is.
Zonder er al te veel op door te willen gaan: er is een vertical farm, waarvan de opbrengst wordt opgegeten in het restaurant. In het restaurant staan onder andere Schiphol-gans, oesterzwamkroketten en zeewier op het menu. Ik kijk om me heen (terwijl ik lurk aan gefermenteerde thee) en zie ook: bomen die speciaal geplant zijn om de zware metalen uit de grond te onttrekken, een waterloos urinoir, een waterpomp, een biovergister. Roept u het maar! De Ceuvel lijkt alles te hebben. Hiermee sluiten ze zo veel mogelijk kringlopen, zo lokaal mogelijk.
Showcase
Ik ben natuurlijk ook heel benieuwd naar het businessmodel. Jiskoot: “De winstmarges houden we klein, duurzaamheid moet voor iedereen toegankelijk zijn. Maar we willen wel genoeg reserve, want we willen zonder subsidies blijven bestaan.” Ze glundert en is echt trots op deze plek. “Veel dingen die hier gebeuren zijn niet per se nieuw. Maar we zijn een showcase. Je kunt verschillende kringlopen gewoon letterlijk nalopen. Cool hé!” Jazeker, dat geef ik direct toe. “Op deze plek bereiken we niet alleen mensen die duurzaamheid toch al ‘top of mind’ hebben. Iedereen komt hier naartoe, omdat het hier gewoon chill is.”
“De winstmarges houden we klein, duurzaamheid moet voor iedereen toegankelijk zijn. Maar we willen wel genoeg reserve, want we willen zonder subsidies blijven bestaan.”
Mislukkingen
Toegegeven, niet alles ziet er hier even gelikt uit. Jiskoot: “Die boot bijvoorbeeld, die is gewoon echt lelijk.” Ook geeft ze ruiterlijk toe dat niet alles in één keer goed ging. “Nee hoor, we zijn een playground, dus er gaat vanalles mis. We wilden bijvoorbeeld een composttoilet, maar dat was onpraktisch. Of beter gezegd: mensen vonden het gewoon niet chill om met een bakje poep naar de tumbling composer te lopen. Het werkte wel, maar mensen deden het met tegenzin. Dat willen we juist niet, we willen mensen niet afschrikken voor duurzaamheid. Dat kun je je ook niet teveel veroorloven, want het moet hier wel blijven lopen. Wat we aan winst maken gaat regelrecht naar alle projecten die hier lopen. En dat trekt weer aan.”
Esmee Jiskoot betaalt bij de kassa onder andere mijn prikwater met een ‘Ceuveltje’. Dat is hier de lokale digitale munt, wiens waarde wordt bepaald door de zonnepanelen op de woonboten. “Een lokale munt die we willen uitbreiden naar de buurt.” Die zag ik niet aankomen. Het idee uit Bristol is overgewaaid naar onze hoofdstad. Dat ontbrak er inderdaad nog aan.
Op zaterdag 26 mei is het festival Make The World Great Again op het terrein van de Ceuvel. Een aanrader als je bovenstaande wilt verifiëren.Over Festival Make The World Great Again
Reacties