In 2008 kwam Jonmar van Vlijmen in aanraking met community art toen hij door de gemeente Amsterdam samen met 9 andere kunstenaars werd geselecteerd voor een kunstproject in samenwerking met bewoners in De Pijp. Tevens was dit ook zijn eerste ontmoeting met sociaal ondernemen.
Deze eerste ervaringen leidden ertoe dat hij extra vaardigheden wilde leren over community art projecten door de opleiding Social Design in Zürich te gaan volgen. In deze master leerde hij artistieke onderzoeksvaardigheden. De docenten van de master wisselden elke maand en richtten zich allemaal op het inzetten van creativiteit ten behoeve van communities of met groepen samen te werken die dit doen. Deze opleiding is een inspiratiebron voor Jonmar geweest. Hij hoopt mensen een nieuwe dimensie in hun leefomgeving te bieden.
“Ik hoop dat ik mensen een nieuwe dimensie in hun leefomgeving kan bieden.”
Jonmar van Vlijmen (1980) richtte in 2005 Studio Nieuwland op. Sinds 2009 is het een sociale onderneming. Hoofdzakelijk bestaat het uit drie projecten: Office O.N.E.: Office for New Europeanism, de Onkruidenier en het Wereldrestaurant. Studio Nieuwland stelt zich ten doel om een kapstok te zijn voor diverse projecten op het gebied van community art en social design.Over Jonmar van Vlijmen
Office O.N.E: Office for New Europeanism
In Zürich ontstond het idee voor het onderzoeken van de Europese identiteit, vanwege de wisselende verhouding tussen politici, burgers en het bedrijfsleven. ‘Office O.N.E.’ werd opgericht; een mobiel kantoor voor de Europese ambtenaar van de toekomst. Met dit mobiele kantoor reist hij sinds 2009 door Europa om nieuwe landen te verkennen en daar te pionieren met zijn kantoor. Mensen zien hem als een autoriteit en bezoeken hem bijvoorbeeld met hun C.V. en bakken een taart om in de gunst te komen. Terwijl er dus geen echt kantoor bestaat. Jonmar benoemt zichzelf als ‘die toffe ambtenaar die geen onderscheid maakt’. In Pilzen, Tsjechië, bouwde hij een pand om voor drie maanden om daar kantoor te houden tijdens het jaar dat ze culturele hoofdstad van Europa waren.
Jonmar vraagt zich af wat Nederland heeft toegevoegd aan Europa. Een economisch perspectief is volgens hem een veel te smal denkkader wat betreft de bijdrage van een land aan de Europese Unie. Zelf heeft hij heeft stiekem de ambitie om president van Europa te worden. Tot nog toe heeft hij al wel een wat meer bescheiden succes behaald: bij een wedstrijd voor nieuwe Europese symbolen won hij de publieksprijs met het organiseren van een vlaggenwedstrijd. “De huidige Europese vlag heeft nauwelijks betekenis voor veel mensen.”
De Onkruidenier
Toen zijn oma overleed, erfde Jonmar boek ‘Elsevier’s gids voor wilde groente, fruit en kruiden’. Ze had er vele aantekeningen in gezet over het maken van voedsel van eetbare wilde planten. Eigenlijk allemaal planten waar mensen normaal aan voorbij lopen, of overheen lopen. In Amsterdam-Noord stelde hij de N247 bermbloemen-cocktail samen, bestaande uit paardenbloemen, bramen, madeliefjes, duinroos en vele andere algemeen voorkomende onkruiden. Samen met bewoners trekt hij de stadsparken in om onkruiden te verkennen om hen zo bewust te maken van hun omgeving. Zo heeft hij met bierbrouwers onkruiden gezocht om te testen of er bier mee gebrouwen kan worden. Dit wordt al sinds de Middeleeuwen met hop gedaan, terwijl het vóór de invoering van het zogenaamde Reinheitsgebot wel met de onkruiden die rond de brouwerij stonden werd gebrouwen. Het is de bedoeling om onkruid weer een waardige plek in de maatschappij te geven door allerlei toepassingsmogelijkheden ervan te laten zien. Het doel is om niet meer naar de supermarkt te hoeven gaan.
‘Het is de bedoeling om onkruid weer een waardige plek in de maatschappij te geven door allerlei toepassingsmogelijkheden ervan te laten zien.’
Ook heeft hij bijzondere plantensoorten in de Houthavens ontdekt die ooit als zaadjes zijn meegekomen met graan dat uit andere landen werd geïmporteerd. Jonmar heeft een lijst samengesteld van de diversiteit aan planten die hier ooit stond. Daarmee heeft hij een zadenmengsel gemaakt en die zal ook weer op die plek worden geplant. Geïnspireerd op wat ene meneer Heiymans in de jaren ’40 deed door zadenmengsels te maken en te verspreiden in Amsterdam. Zo komt er daardoor bijvoorbeeld veel daslook voor in de parken van Amsterdam.
Het Wereldrestaurant
Jonmar wordt helemaal enthousiast als hij vertelt over het Wereldrestaurant: een maandelijks restaurant voor en door de buurt. Sinds 2012 hebben al vele buurtkoks van verschillende nationaliteiten zich verbonden aan dit initiatief vanuit broedplaats de Modestraat. “We zijn met ondernemers de wijk ingegaan en hebben bewoners gevraagd wie ze zijn en wat voor eten ze thuis maken. In het Wereldrestaurant kunnen deze mensen hun gerechten serveren en een aantal van hen hebben zelfs een eigen cateringbedrijf opgestart die door Studio Nieuwland wordt gesteund. Hiermee wordt dus een flinke impact gemaakt!”
Eerlijk blijven naar jezelf
Jonmar adviseert sociaal ondernemers om altijd eerlijk te blijven naar zichzelf toe. “Je krijgt hoe dan ook vervelende dingen te verstouwen. Dus als je eerlijk blijft en zegt wat je voelt, dan is dat het beste om te doen. Ook al vindt de ander dat niet zo. Dan kan je het in ieder geval naar jezelf verantwoorden. Daarnaast is het belangrijk om te delen wat je wilt bereiken. Vaak is het veel dichterbij dan je denkt. Als je je dromen durft te uiten, komen ze vaak veel eerder uit.”
Een praktisch advies is om een bedrijfsplan te schrijven en aan ervaren ondernemers vragen te stellen. Deel ook zoveel mogelijk wat je plannen zijn, want dan komen dingen meestal snel op je pad. Meestal willen mensen je alle ruimte bieden om het te kunnen realiseren. Belangrijk in het sociaal ondernemen is volgens Jonmar dat kennis, ervaring en concepten worden gedeeld. In sociale projecten waar veel mensen bij betrokken zijn, moet men leren om eigenaarschap los te laten. Volgens Jonmar moet enthousiasme beloond worden met eigenaarschap.
Beroepenuitvinder
Nieuwe initiatieven en projecten komen vaak voort uit zijn observaties en verontwaardiging. Hoe kan het dat een Europees president wordt gekozen zonder dat de burger daarvoor heeft kunnen stemmen? Waarom weten we nauwelijks meer hoe we kunnen eten uit de natuur? En hoe kunnen we optimaal genieten van elkaars wereldwijde kookkunsten? Dit zijn vragen die zomaar aan de basis hebben kunnen staan van de vele initiatieven die Studio Nieuwland neemt.
Jonmar vindt zichzelf een beroepenuitvinder. De Onkruidenier bestond natuurlijk nog niet en ook de Europese ambtenaar van de toekomst is iets wat in menige vacatureomschrijving nog niet voorkomt. Zo pioniert Jonmar met Studio Nieuwland en verkent hij elke dag nieuwe gebieden, concepten en ervaringen.
Jonmar draagt het stokje over aan Stefanie Schuddebeurs van de Luisteracademie. Zij werkt vanaf vorig jaar samen met Jonmar bij Office O.N.E.
Reacties