Rondom het Waterlooplein en in de Plantagebuurt zijn overal de overblijfselen van de vooroorlogse Joodse buurt te vinden. De plek die tegenwoordig vooral bekend is van dierentuin Artis en de Hortus Botanicus, kent een rijke geschiedenis. Vandaag de dag wordt er door een groep van bijna honderd vrijwilligers hard gewerkt om deze kennis door te blijven geven. Linda Andriesse werkt als vrijwilligerscoördinator bij het Joods Cultureel Kwartier en weet nog goed hoe ze als klein meisje met haar vader door de naoorlogse Joodse buurt wandelde. “Gebouwen waren leeg en ramen waren dichtgetimmerd. De verlaten buurt toonde het verdriet van de oorlog. Het merendeel van de bewoners was na de oorlog verdwenen en keerde nooit meer terug.”
Dit interview verscheen eerder op de website van Het Rooster. Dit is een tool waarmee vrijwilligers zichzelf online kunnen inroosteren die inmiddels door ruim 90 organisaties gebruikt wordt. De sociale ondernemingen so/creatie en Het Rooster werken samen om een podium te bieden aan die mensen die zich dagelijks inzetten om iets voor een ander te doen.
Alhoewel Andriesse in haar werk vooral bezig is met het aansturen en screenen van vrijwilligers, spreekt uit alles hoeveel hart ze heeft voor het Joods Cultureel Kwartier. Andriesse is de geschiedenislerares die je iedereen toewenst op een middelbare school. Vol passie vertelt ze over het ontstaan van de Joodse buurt en haar werk binnen het Joods Cultureel Kwartier.
Andriesse is de geschiedenislerares die je iedereen toewenst op een middelbare school.
Het zogenaamde kwartier wordt gevormd door de Portugese Synagoge met de werelderfgoed-bibliotheek Ets Haim, de Hollandse Schouwburg, het Joods Historisch Museum en het Nationaal Holocaust Museum. Op al deze plekken werken vrijwilligers op de meest uiteenlopende posten. Zo’n 80 van de vrijwilligers hebben daadwerkelijk met het ‘veldwerk’ te maken. Een groep die volgens Andriesse al lang niet meer aan te sturen valt door een excel-bestandje te blijven rondsturen. “Voor mij is Het Rooster meer dan roosteren alleen, het een communicatiemiddel waarmee ik iedereen persoonlijk kan bereiken.”
Worstelen met excel
Andriesse lacht wanneer ze terugdenkt aan hoe het er vijf jaar geleden aan toe ging. Zo herinnert ze zich het excelbestand maar ook het alternatieve roostersysteem. Beiden systemen werkten, dingen werden geregeld en vrijwilligers deden hun werk. Toch heeft Het Rooster wel het een en het ander veranderd, legt Andriesse uit. “Lange tijd was ik degene die voor actie moest zorgen, ik moest mensen inplannen en herinneren aan het opgeven van hun beschikbaarheid. Alles wat ik deed was daardoor eigenlijk ‘op hoop van zegen’. Vaak genoeg kon iemand namelijk niet waardoor ik voor niets bepaald werk had gedaan.”
“Ik zie ik in het weekend vanaf de bank in één oogopslag hoe het er in het museum aan toe gaat.”
“Met Het Rooster is er misschien niet direct een baanbrekende verandering doorgevoerd maar wel eentje die het verschil maakt.” Andriesse doelt hiermee op het eigen initiatief dat nu bij de vrijwilligers zelf ligt. Waar bij het vroegere systeem een grote groep achterbleef bij het inroosteren, zetten vrijwilligers nu zelf de stap om aan het werk te gaan. Dit door aan te geven wanneer ze aan de slag kunnen en willen. Iets wat voor Linda veel zorgen wegneemt. “Mijn werk rust op Het Rooster, ik kan er mee mailen en afspraken maken. Daarnaast zie ik in het weekend vanaf de bank in één oogopslag hoe het er in het museum aan toe gaat. Hierdoor draag ik een veel minder zware last op mijn schouders, stress die ik voorheen wel had.”
Kennismaking met ICT
Zo zag Andriesse binnen haar werk hoe communicatie en samenwerking veranderde door Het Rooster. Voor haar een verlichting maar een verandering die ook weer nieuwe vraagstukken met zich meebracht. Als coördinator spreekt Linda dagelijks met vrijwilligers, ook nieuw geïnteresseerden. Ze bouwt daarbij aan een relatie die volledig gebaseerd is op iemand zijn vrijwillige inzet. Er is geen sprake van een zakelijke overeenkomst. Juist daardoor is het continu aftasten wat iemand kan en wat iemand wil doen, legt ze uit. “Mijn eerste vraag is daarom altijd: kun je met een computer omgaan? Een vraag waar iedereen volmondig ‘ja’ op zegt, maar wat in de praktijk vaak heel anders blijkt te liggen.”
“Ik bouw aan een relatie die volledig gebaseerd is op iemand zijn vrijwillige inzet. Er is geen sprake van een zakelijke overeenkomst. Juist daardoor is het continu aftasten wat iemand kan en wat iemand wil doen.”
En dat terwijl juist de omgang met ICT voor vrijwilligers vaak belangrijk is binnen het Joods Cultureel Kwartier. Een deel van de vrijwilligers werkt bijvoorbeeld online aan het bijhouden van informatie in de database die is opgericht voor nabestaanden van Joodse holocaustslachtoffers. Daarnaast is het begrijpen van Het Rooster ook een belangrijk onderdeel van hun deelname. “Naar mijn mening kan Het Rooster bijna niet simpeler maar iemand die minder handig is met computers moet even uitleg krijgen. Dus dat organiseren we voor onze vrijwilligers. We gaan er samen doorheen, en zo leg ik elke stap uit.”
Gemeenschappelijke deler
Andriesse vindt het bij haar werk als coördinator het allerbelangrijkste dat ze gezien wordt als vraagbaak. “Ik heb te maken met zoveel verschillende soorten mensen. De één heeft een mooi arbeidsproces doorgelopen en wil op deze manier nog wat bijdragen aan de samenleving. De ander heeft bijvoorbeeld nooit kunnen werken omdat het simpelweg niet lukte. Al die verschillende soorten vrijwilligers moeten samengevoegd worden tot één team. Hiervoor moeten ze iets gemeenschappelijk hebben, iets wat hen verbindt en dat is in dit geval Het Rooster.”
Reacties