Natasha von Muhlen – Cut, care, coffee 

Cut, care, coffee. Dit zijn de lekkerbekkende kernwaarden van Pikikos, de hybride onderneming van Natasha von Muhlen. Anderhalf jaar geleden zag zij in Lissabon kans om een kapperzaak te beginnen. Haar passie voor de wereld bleek al gauw te groot voor een kapsalon. “Alles moet geïntegreerd zijn, dan ben je als bedrijf geloofwaardig.” Natasha vertelt over haar ondernemersreis en deelt haar kijk op verantwoord consumeren. 

Enkele jaren geleden verhuisde Natasha naar Portugal voor de liefde. Door een haar Portugese moeder sprak ze de taal, en dankzij gekoesterde jeugdvakanties kende ze het land. In Lissabon startte ze een adviesbureau voor Maatschappelijk Verantwoorde Ondernemingen (MVO’s). Samen met het reclamebureau van haar man boden zij evenementen, communicatie, design en MVO-programma’s aan. “Ik ben ervan overtuigd dat dit allemaal geïntegreerd moet zijn in een bedrijf, want daarmee ben je als bedrijf geloofwaardig.”, vertelt Von Muhlen. In deze periode organiseerden ze onder meer vrijwilligersprogramma’s voor grote Portugese bedrijven. 

Geloofwaardigheid is geen garantie voor succes, want als even later de economische crisis beslag legt op de binnenkomende opdrachten, wordt Natasha gedwongen om de handdoek in de ring te gooien. Ze besluit Marketplace Portugal te starten – een “sociale beursvloer” waarvan het concept een Nederlandse identiteit kent. Ze organiseert dit een bewonderenswaardige negenmaal.  

Haar professionele positie is hiermee nog geen overtrek van haar ambities, dus in haar hoofd hangt een flyer met de tekst: “GEZOCHT: Nieuwe uitdaging”. “Ik wilde dit keer een manier vinden om het MVO anders aan te pakken en op mijn eigen manier bijdragen aan een betere wereld.” Als moeder van drie jonge kinderen in Lissabon, blijft het tekort aan kinderkappers haar niet onopgemerkt. Ze besluit “Nieuwe uitdaging” door te strepen en schrijft “Kinderkapper” op. Het idee suddert en zet uit, en Natasha ziet zichzelf een duurzame, sociaal en maatschappelijk verantwoorde kapsalon runnen. 

Een familiewoord als sleutel tot succes

Na een jaar rondgelopen te hebben met het concept, vindt ze een winkelruimte in Campo de Ourique. Een volksbuurt waar veel kinderen wonen. “Als ik een klantenbestand moet opbouwen, moet ik wel met kinderen beginnen. Dan komen de ouders vanzelf wel,” was Natasha’s idee. 

Gestaag krijgt het concept meer vlees en omdat “bewust consumeren” Natasha nauw aan het hart ligt, zoekt ze een manier om dit bij anderen te stimuleren. “Een kapper is niet genoeg,” concludeert ze. Ze stelt een assortiment samen van duurzame producten en ontwikkelt een passie voor Specialty Coffee (van nature duurzaam). Plots valt het kwartje: een kapper, winkel en café in één. Cut, Care, Coffee (and possibly a Cookie). Pikikos is een (binnen de familie gehanteerde) verbastering van het woord “pequenino”, wat “klein” betekent in het Portugees. Dit familiewoord vormt ook nog eens een schitterend logo. 

Pikikos zou er niet zijn zonder de nodige verbouwing, en deze verbouwing was een uitdaging. Weinig aannemers hadden een oplossing op maat, omdat duurzaamheid zelden een overweging is. Water recyclen is bijvoorbeeld lastiger dan het concept doet vermoeden. Natasha heeft uiteindelijk een waterpomp gekocht om het water van de kappershoek naar de wc’s te pompen. Ook heeft ze ervoor gezorgd dat de aankleding van het pand volledig van hergebruikt materiaal is. 

SDGs als leidraad

Alle producten die Pikikos verkoopt en gebruikt in de kappershoek en het café, dragen bij aan duurzaamheid of hebben een sociaal thema. Pikikos “checks the box” van in ieder geval één van de Sustanable Development Goals (SDGs) van de Verenigde Naties: Verantwoorde Consumptie en Productie (nr. 12). “Het liefst vertegenwoordig ik álle Sustainable Development Goals.” Om het bij iedereen voor de geest te houden, hangt de poster met alle SDGs midden in de winkel. In het oog, in het hart. 

Pikikos houdt het niet bij een duurzaam assortiment; ook social impact is een onderliggend doel. Als je haar langer dan zeventien centimeter is, kun je het doneren aan een organisatie die kinderpruiken produceert. Daarnaast zet Natasha regelmatig workshops en evenementen op poten voor kinderen die het krap hebben, zoals een kledingruil. Ook wordt je tweede kind gratis geknipt als het ene kind drie knipbeurten gehad heeft. Dit is haar interpretatie van SDG nr. 1: Armoede. Sinds kort wordt er na de derde knipbeurt ook een boom geplant. Hiermee vinkt ze nr. 11 (Duurzame Steden) en 13 (Klimaatactie) voorzichtig aan. 

“Ik denk vaak dat Nederland 1000 sprongen voorloopt, maar dat vind ik tegenvallen als ik er ben.”

Hoewel het pand geen groene termen schreeuwt, ziet de oplettende bezoeker dat er veel aandacht is besteed aan duurzame oplossingen. Een prachtvoorbeeld hiervan is de met vissen beplakte waterpomp, die de suggestie wekt dat hier iets bijzonders gebeurt. De pomp leidt het waswater van de kapper naar de wc’s, waar het als doorspoelwater gebruikt wordt. In één jaar tijd besparen ze hiermee zo’n vijftigduizend liter! 

Waterrecycling is nog niet heel populair in Portugal. Op de vraag of het Zuid-Europese land daarmee achterloopt op andere landen, stelt Natasha het volgende: “Ik denk vaak dat Nederland duizend sprongen voorloopt, maar dat vind ik tegenvallen als ik er ben. Portugal heeft de afgelopen jaren super grote sprongen gemaakt. Hier zie je bijvoorbeeld weinig plastic in de schappen. In Nederland zie je al het groente en fruit toch vaak in plastic verpakt. Daar schrok ik echt van. Omdat ze hier op het platteland nog wat achterlopen, kunnen dingen nog meer lokaal worden georganiseerd. Dit is juist wat we nu meer lijken te willen.” 

“Het liefst vertegenwoordig ik álle Sustainable Development Goals.”

Duurzame dromen

Pikikos is inmiddels iets ouder dan één jaar en is vooralsnog (grotendeels) het resultaat van de inzet van Natasha alleen. “In het begin dacht ik het met iemand samen te willen doen, maar de meeste fondsen beginnen pas aan een investering bij een bedrag dat hoger is dan wat dit gekost heeft.” 

Het valt haar op dat er vooral veel in technologie wordt geïnvesteerd. Zeker in Lissabon, dat bekend staat als tech hub. “Ik begrijp het wel, want dat kun je makkelijker schalen. Aan de andere kant consumeert iedereen iedere dag. Als we dat nou allemaal op een andere manier doen, kunnen we écht verschil maken. Daarbij lijkt het erop dat steeds meer mensen terug willen naar het “nu”. Minder tech, meer back to basics. Pikikos is én niet-tech én heeft een sociaal component.”

Natasha droomt van een tweede en derde winkel en wil van Pikikos een heus platform maken voor duurzaam en bewust consumeren. Pikikos Co-Work, Pikikos Daycare en Pikikos Spa zijn in ieder geval conceptueel klaar: “Daar moet ik nog investeerders voor vinden of iemand die privaat een Co-Work of Daycare op wil zetten. Pikikos helpt dan met het duurzaam ontwikkelen ervan.”

Verder lezen:

Maria Sereda – Bruidontvoeringen tegengaan door een interactieve roman

Richard Kappel – Betekenisvolle ontmoetingen in alle windstreken