Ruben Valentijn – Door burgerparticipatie naar een mooie wijk

In de Coehoornbuurt te Arnhem ontmoeten we Ruben Valentijn van Stella by Starlight. Op aanraden van Fiona Vloet gaan we bij hem langs. Hij neemt hier, samen met zijn compagnon Steven Vincent Bergwerf, deel in een burgerinitiatief op een braakliggend terrein. “We doen hier aan burgerparticipatie”, zegt Ruben. Stella by Starlight is namelijk niet alleen een horecagelegenheid, maar maakt deel uit van een ambitieus en succesvol wijkproject dat in eigen beheer is opgezet.

“Eigenlijk zouden alle huizen worden gesloopt door de gemeente om er wolkenkrabbers voor terug te laten komen. Door de crisis kwam de bouw stil te liggen en werd het een bouwterrein van de NS,” begint Ruben geanimeerd te vertellen. Helaas trok de vele leegstand in de wijk veel alcoholisten en drugsgebruikers aan. Paul de Bruijn en Peter Groot van Coehoorn Centraal hebben voorgesteld om dit terrein te vernieuwen.

Er werd overeenstemming bereikt en de gemeente gaf een vijftal panden en het braakliggend terrein in beheer. Omdat het een initiatief gebaseerd op burgerparticipatie is, mag er nu mee worden gedaan wat hen het beste lijkt. Lage huren worden gerekend vanwege het eigen beheer en zo werd het aantrekkelijke voor creatief ondernemers om zich te vestigen in de panden. “In totaal hebben we in twee jaar tijd negentig ondernemers aangetrokken.”

Kruisbestuiving

Stella by Starlight mocht de horeca gaan verzorgen in een van de panden. Op de
bovenverdiepingen zitten een tiental creatief ondernemers die elkaar inspireren en klussen uitwisselen. “Van het braakliggend terrein hebben we een park gemaakt en dit beheren we ook.” In het park zijn moestuintjes aangelegd waarvan ook de bedoeling was dat de bewoners van de wijk daarin mee participeerden.

“Maar dit blijkt nogal een moeilijke wijk te zijn.” Eigenlijk alleen wat studenten en ouderen uit een naburige flat komen af en toe helpen. Verder is men in de wijk toch vooral met diens eigen leven bezig. “Stella by Starlight blijkt daarentegen een echt buurtcafé te zijn.” Ruben ziet geregeld bekende gezichten uit de wijk. De diversiteit van het publiek is groot. “Soms spelen aan de ene kant van de ruimte een groep skaters een potje Mario Kart en staan er mannen in pak aan de bar. Dat gaat prima samen.”

“De laagdrempeligheid hier is een groot succes.”

Maatschappelijk verantwoord ondernemen

Het hele concept van Stella by Starlight is gefocust op zo maatschappelijk verantwoord mogelijk ondernemen. Afval wordt gescheiden, er wordt gegeten uit de biologische moestuin, meubilair komt uit de kringloop en alle producten zijn zoveel mogelijk 100% biologisch. Er wordt bijvoorbeeld Gulpener bier verkocht waar de boeren uit het plaatsje Gulpen alle grondstoffen voor leveren. Ook gaat er een deel van de opbrengst van het maken van Charitea/Lemon Aid naar een goed doel.

Eten maken van restanten

Ooit hebben we meegedaan aan Restaurantdag. Daarvoor haalden we restanten eten op uit de supermarkt. “Dat was zo gigantisch veel dat we nog een heleboel hebben moeten weggeven. Ik heb zelfs de boerderijen gebeld of de kippen en varkens niet nog wat voer moesten hebben, dus die kwamen ook nog wat ophalen. En dat was van een of twee dagen restanten voedsel.” Ook halen we dagelijks restanten groenten op bij de biologische winkel en groothandels, daar baseren we ons menu op. Alles wordt hergebruikt en bijna niets weggegooid.

Enorm gegroeid

In twee jaar tijd is Stella by Starlight van drie man personeel naar vijftien man gegaan. Er heerst op de werkvloer een duidelijk saamhorigheidsgevoel. Zo zegt Ruben: “als medewerker heb je eigen verantwoordelijkheid voor wat je doet.” Het doel is dat iedereen gezamenlijk goed werk levert en het meldt als er minpunten zijn. Zodat dit gezamenlijk kan worden opgelost. Dit gelijkheidsbeginsel is een belangrijke pijler in de visie van Ruben. “Met het collectief kun je betere resultaten leveren dan onder een baas.”

“Met het collectief kun je betere resultaten leveren dan onder een baas.”

Een organisch proces

“Ik ben niet vanzelf sociaal gaan ondernemen”, zegt Ruben. Dit is per ongeluk, maar ook geleidelijk ontstaan. Zijn vader werkte altijd in de zwakzinnigenzorg en gaf hem de inspiratie voor een platte organisatie mee. Dit heeft hij duidelijk omarmd bij Stella by Starlight. Ook omdat er naar zijn mening teveel managers rondlopen die soms vooral geld over de balk smijten. Ondanks dat Ruben niet veel geld hoeft te verdienen met Stella by Starlight gaat het goed en is het vooral in het schoolseizoen erg druk. Zijn advies aan een startende ondernemer is dan ook: “ga met volle overtuiging beginnen aan je onderneming en laat je angsten varen. Er zijn genoeg vangnetten om je weer uit eventuele dalen te halen.”

“Ga met volle overtuiging beginnen aan je onderneming en laat je angsten varen.”

Samen problemen oplossen

Bij ruzie vanwege geluidsoverlast is het de bedoeling dat dit onderling wordt opgelost. Het heeft geen zin om de gemeente te bellen, want de verantwoordelijkheid ligt bij de wijkbewoners. Dit is een direct gevolg van het burgerinitiatief. Ruben vindt dat dit ook een onderdeel is van het sociaal ondernemen. “En vroeger was het heel normaal om zaken onderling op te lossen.” “Daarnaast helpt het ook om lekker gek te blijven doen, zodat het ijs wordt gebroken in de communicatie met mensen.” Besluit Ruben enthousiast.

Ruben Valentijn raadt voor onze so-estafette Martijn Duk aan van Schoenenfabriekje, een sociale onderneming uit de Arnhemse Coehoornbuurt. Ben jij benieuwd hoe de volgende interviews gaan verlopen? Houd dan vooral onze website in de gaten. Natuurlijk kan je ons ook op social media volgen! Like ons op Facebook, volg ons op Twitter of schrijf je in voor de nieuwsbrief!