“Durf mensen aan te spreken die je eigenlijk eng vindt om aan te spreken, werk samen met mensen uit allerlei verschillende disciplines en ontwikkel mét mensen, niet voor mensen.” Drie adviezen die Sharon Polak, oprichtster van Dander geeft aan startende sociale ondernemers. Met een klein gepassioneerd team en een groot divers netwerk wil Sharon de kracht van diversiteit laten zien, de kracht van ‘de ander’ (Dander). De andere die bijvoorbeeld jonger is dan jij bent, een andere opvatting heeft, uit een andere wijk komt of in een andere cultuur is opgegroeid. Dander werkt hard om een samenleving te creëren waar iedereen erbij hoort, uitgedaagd wordt een bijdrage te leveren en zoveel mogelijk gelijke kansen heeft.
Over Sharon Polak
Sharon Polak is de oprichter van Dander. Sharon groeide op als Joodse Amsterdammer en leerde daardoor vraagstukken te zien vanuit verschillende perspectieven. De vraag ‘wanneer kan, mag en wil je er als individu in een samenleving bij horen?’ fascineert haar. Ze studeerde sociale psychologie, werkte op scholen in Den Haag, bij onderzoeksbureaus en richtte in 2005 Dander (De Ander) op. De kern van de Danderprojecten is “dat je er samen voor zorgt dat het een mooie wijk, goeie school of uitstekende werkplek is.”
Het project ‘Welkom in Mijn Wijk‘ heeft nationaal en internationaal erkenning gekregen. In het uitwisselingsprogramma krijgen kinderen de kans om leeftijdsgenoten uit andere wijken en met een andere achtergrond te ontmoeten.
Het erbij (mogen) horen
Diversiteitsvraagstukken stonden al vroeg in Sharon’s leven centraal. Vanwege haar Joodse achtergrond werd ze van kleins af aan geconfronteerd met een familiegeschiedenis waarin anders zijn tot uitsluiting leidde. “Het erbij horen of niet erbij horen, en het erbij mogen horen of er niet bij mogen horen. Waarmee ik bedoel, wil je zelf erbij horen maar krijg je ook de gelegenheid om erbij te horen, waren vragen die mij vroeg al prikkelden. Mijn ouders hebben me, ondanks onze geschiedenis, laten zien hoe je vrolijk kan omgaan met het anders zijn. Je verschilt van elkaar, en dat kan kwetsbaarheden geven, maar kan ook als prettig worden ervaren. Dit wilde ik graag terugzien in mijn werk.”
Haar achtergrond, opvoeding en observaties in de buurt brachten haar de vaardigheden om verschillende perspectieven in te nemen, inlevingsvermogen te ontwikkelen en niet alles als vanzelfsprekend te zien. Zodoende vormde ze, als persoon en ondernemer, een bewustzijn waarin anders zijn als iets krachtigs en positiefs beschouwt kan worden.
“Wil je zelf erbij horen, maar krijg je ook de gelegenheid om erbij te horen?”
Sharon’s drijfveer voor het opzetten van haar eigen onderneming is dat ze graag een project zelf ontwerpt, maar ook met de voeten in de modder wil uitvoeren, om vervolgens te kunnen meten of het écht werkt. In haar eerdere activiteiten was het vaak één kant van het spectrum: óf de onderzoeks- en advieskant, óf de uitvoering. Met het oprichten van Dander is ze verantwoordelijk voor het hele proces.
Investeren in diversiteit is sociaal en commercieel waardevol
Sharon Polak ondervond tijdens haar onderzoek bij scholen en bedrijven de neiging mensen om je heen te verzamelen die veel op jezelf lijken. “Je ziet het vaak terug in sollicitatieprocedures. Voordat je het weet, kies je in een bedrijf vooral kopieën van jezelf als werknemers. Dit omdat deze investering niet veel tijd kost en communicatie dan lekker makkelijk is. Maar als je leerlingen en consumenten divers zijn, dan moet je personeelsbestand dit ook reflecteren.”
Projecten van Dander richten zich op het onderwijs, de arbeidsmarkt en de zorgsector. Denk bijvoorbeeld aan een uitwisselingsprogramma voor scholen uit heel verschillende wijken zodat jongeren elkaars leefwereld leren kennen. Of een project om eenzaamheid tegen te gaan bij ouderen uit stadswijken. Er zijn ook samenwerkingsprojecten, zoals over de bespreekbaarheid van seksuele diversiteit in religieuze gemeenschappen. In weer een ander project leveren jongeren diversiteitsexpertise aan bedrijven. “Het ontmoeten van mensen uit een leefwereld die onbekend is voor je, brengt vaak een ongemak met zich mee. Maar het is enorm belangrijk, in deze maatschappij die onmiskenbaar divers is, het gesprek aan te gaan. De afstand tussen groepen wordt verkleind en zo komen we stap voor stap dichterbij een samenleving waar iedereen deel van uitmaakt en erbij hoort. Dat is de missie van ons als Dander.”
Een gezonde balans
Een gezonde balans tussen het starten van eigen projecten en het werken in opdracht houdt de bevlogenheid van het team binnen de grenzen van de werkelijkheid. “Soms moeten we waken dat we niet in een soort fantasiewereld terechtkomen. Bij projecten uit eigen initiatief leggen we de ideologische lat vaak zo hoog en blijven we eindeloos trekken aan jasjes van mensen om iets te veranderen. Het in opdracht werken geeft ons een goed beeld welke concrete vragen er uit de praktijk zijn.”
“Hoever ga je namelijk, en hoe kan je zeker zijn dat het aantoonbare effect van je doel niet vermindert?”
Een andere uitdaging voor sociaal ondernemers is hoe je omgaat met schaalvergroting. Het uitwisselingsproject voor scholen Welkom in mijn Wijk dat Sharon met mede sociaal onderneemster Anita van der Stap ontwikkelde, is daar een voorbeeld van. “Door te groeien krijgt een project meer sociale impact en dat is precies de bedoeling.” Maar het brengt ook uitdagingen mee zoals Sharon Polak uitlegt: “In de eerste fase begin je kleinschalig en met grote passie, de pilot gaat goed, het project rolt uit, je subsidiegevers zeggen: ‘ha, wat een prachtig project, maar kan het goedkoper?'” Deze cyclus van het goedkoper maken is telkens weer lastig. “Hoever ga je namelijk, en hoe kan je zeker zijn dat het aantoonbare effect van je doel niet vermindert? Dit zijn complexe vragen.”
Objectieve impactmetingen zijn van groot belang voor Dander. Maar de trend om de effecten om te zetten in bespaard geld vindt Sharon lastig, vooral bij preventieve projecten. “Nieuwe financieringsmethodes zoals de ‘social impact bonds’ zijn interessant maar hierin hebben we onze weg nog niet gevonden.”
Ieder mens verschilt, en Sharon probeert met Danderprojecten een voorbeeld te stellen waarmee deze verschillen een kracht worden van een wijk of organisatie. Door zelf te blijven leren en het netwerk te vergroten probeert ze, zoals ze zelf zegt, “met een klein zandkorreltje iets bij te dragen aan een sociaal rechtvaardigere maatschappij.”
Dit interview maakt deel uit van een reeks van 5 artikelen die geschreven zijn door deelnemers aan Starters4Communities, een praktijkgericht trainingsprogramma in sociaal ondernemen en bottom-up stadsontwikkeling. In een groep van 15 tot 20 starters werken kleine teams aan uitdagende opdrachten voorgelegd door een wijkinitiatief of sociale onderneming.
Reacties