Op de gespannen woningmarkt van Nederland valt het voor veel Nederlanders niet mee om een betaalbaar huis te vinden, laat staan een betaalbaar duurzaam huis. GB4All (Green Buildings for All) ontwerpt huizen en zoekt daarbij naar manieren om deze huizen zowel duurzaam als toegankelijk te maken. Hans Olthaar vertelt hoe GB4all als bouwregisseur niet alleen een betaalbaar zelfvoorzienend huis levert, maar ook een concept dat aanpasbaar is aan jouw behoeftes gedurende je hele leven: kortom, duurzame lol!
Een veranderbaar tiny house voor Afrika
GB4All is oorspronkelijk begonnen in Afrika, waar industrieel ontwerper Hans Olthaar gebouwen in verschillende landen heeft ontworpen. Olthaar wilde een huis ontwerpen en realiseren dat zelfvoorzienend, betaalbaar en veranderbaar was. Daarom ontwierp hij een huis op containerformaat, van 2,5 bij 3 meter, in de tijd voordat er over tiny houses gesproken werd. Immers: hoe compacter, hoe minder materiaal, hoe duurzamer. Het huis had alle voorzieningen, was zelfvoorzienend, makkelijk te transporteren en aan te passen. Het dak kon in Centraal Afrika voldoende water opvangen om twee mensen een jaar lang van water te voorzien. De modelwoning van dit huis staat nu in Ravenstein.
Olthaar heeft altijd een hekel gehad aan het elitaire en ‘geitenwollensokken-type’ duurzaamheid, wat zich alleen maar afspeelt in kleine clubjes zeer gemotiveerde mensen. Voor hem moet duurzaamheid juist een brede en toegankelijke toepassing hebben, waar mensen lol beleven aan duurzaamheid en het betaalbaar is. “Dat ze denken van nou, dit geeft lol, dit maakt alles leuker!”
Hoewel de insteek van GB4All het creëren van toegankelijke huizen was, liep Olthaar met GB4All toch tegen belemmeringen aan. In Afrika bestaan namelijk geen hypotheken en dan is de prijs van dit huis, €30.000, toch veel geld voor de Afrikaanse middenklasse. Olthaar vertelt hoe ze in 2013, midden in de crisis, toch besloten om zich op de Nederlandse markt te richten. Ze realiseerden zich dat ze wel een goed concept hadden, maar de verkoop van dit Afrikaanse concept niet goed uitgedacht hadden. Nederland was als land toch makkelijker om een start te maken met de verkoop van huizen, omdat ze het goed kenden.
De Nederlandse markt
Het Afrikaanse model werd vertaald naar een model voor de Nederlandse markt. Ze begonnen kleine en grote huizen te ontwerpen van minimaal 36 m². De kleine huizen noemen ze microhuizen. Tiny houses vonden ze toch niet optimaal: “om te leven heb je meer nodig dan alleen je eigen stoel.” Bij GB4All Kan je kiezen tussen een project met één huis, aansluiten bij een project met 2 tot 20 huizen of bij een wijk met 20 tot 100 woningen. In de 2,5 jaar tijd dat ze bestonden, hebben ze 95 woningen gerealiseerd. In het laatste jaar hebben ze 100 nieuwe contracten getekend.
“Om te leven heb je meer nodig dan alleen je eigen stoel.”
Een groeimodel
GB4All is een van het groeiend aantal aanbieders van modulaire of pre-fab woningen. Bij modulaire bouwen, worden modules vooraf gefabriceerd en op locatie in korte tijd in elkaar gezet. Bij GB4All gebeurt dit in maar één dag. Deze korte bouwtijd scheelt geld. GB4All is dan ook 10 tot 15% goedkoper dan de markt. Waar sommige modulair bouwers het bouwen zelf doen, neemt GB4All de rol van bouwregisseur in. GB4All werkt samen met vijf aannemers en regisseert het hele proces voor de klant van het ontwerpproces, het regelen van alle vergunningen en alles wat er nodig is tot het huis er staat. GB4All betaal je een percentage van de bouwsom voor het plan.
Het unieke aan GB4All is daarbij dat het een veranderbaar bouwconcept is. GB4All kiest in tegenstelling tot andere duurzame modulaire bouwers voor een stalen skelet. Hierdoor zijn de componenten uitneembaar en makkelijk veranderbaar. Je kunt het huis daarmee makkelijk aanpassen aan je behoeften en financiële ruimte op dat moment. Je kunt dus klein beginnen met een relatief goedkoop microhuis, vanaf €60.000. Dit kun je uitbreiden als er kinderen komen en je kunt het weer kleiner maken naarmate je ouder wordt. De onderdelen zet je dan gewoon op marktplaats. Olthaar: “En daar zit onze lol, dat we niet zozeer die woningen willen maken, maar een groeimodel, een groeiwoning. Je begint compact en je breidt dan gewoon gedurende je leven uit, voor zover je wensen hebt. En dat met vaste prijzen als een menukaart en dan bestel je gewoon per internet een uitbreiding.”
“Je begint compact en je breidt het huis gedurende je leven uit. En dat met vaste prijzen als een menukaart en dan bestel je gewoon per internet een uitbreiding.”
Betaalbaar en sociaal
Om het huis milieuvriendelijk en betaalbaar te maken, kijkt GB4All ook verder dan de ‘standaard’ duurzame bouwmaterialen als klei, leem, vlas of hennep. Polystyreen bijvoorbeeld, is behoorlijk milieuvriendelijk en goedkoop. “Je zoekt ook een betaalbare woning. We kunnen alles heel luxe en chique maken, maar dan is het voor een heel kleine groep betaalbaar en bereikbaar.”
Olthaar heeft een brede kijk op duurzaamheid en daar horen ook sociale aspecten bij. Hij denkt bijvoorbeeld bij het ontwerpen ook in sociale structuren als de wijk, door niet alleen zelfvoorzienend te zijn op gebouwniveau, maar ook op wijkniveau. Daarbij hoort bijvoorbeeld een park met centrale parkeerplaatsen die elektrische mobiliteit ondersteunen en de mogelijkheid voor standslandbouw.
In de kern, is het veranderbare bouwconcept ook sociaal. Door het aanpassen van de huizen aan de ouderdom hoeven ouderen niet uit hun huis en wijk te verhuizen, waar ze vaak sociale contacten hebben; de huizen kunnen makkelijk rolstoeltoegankelijk gemaakt worden en zieke mensen kunnen met behulp van techniek thuis bewaakt worden. De huizen zijn dus toekomstbestendig. “En dan zie je ook: het gaat niet zozeer om de woning. De woning is een verpakking, maar het is een veranderbaar gebouw.”
De toekomst
Hans Olthaar wil met GB4All graag opschalen. Hiervoor zullen ze wel meer aannemers en ontwikkelaars moeten vinden die op hun manier en aan de hand van hun prijzen willen bouwen. Als dat lukt, kunnen ze volgens Olthaar opschalen van 100 naar 500 huizen per jaar. Ook willen ze graag de huurmarkt opzoeken. Ze zouden hun huizen daarmee toegankelijk kunnen maken voor nog een nieuwe doelgroep. Na Nederland willen ze graag internationaal gaan werken met het idee toegankelijk te zijn voor wie waar dan ook ter wereld op deze manier wil bouwen.
Over Sociaal ondernemen in de duurzaamheidstransitie
Dit artikel is onderdeel van een artikelenreeks over de rol van sociaal ondernemers binnen de duurzaamheidstransitie. Ondernemers uit verschillende sectoren komen aan bod, van de afvalsector tot de bouw. De artikelen zullen een licht werpen op de toegankelijkheid van duurzame producten van sociaal ondernemers voor verschillende doelgroepen binnen de samenleving.
Reacties