Het WijBedrijf is van, door en voor alle bewoners van de Zwolse wijk Dieze. Het WijBedrijf richt zich op de duurzame ontwikkeling van de wijk. Het kan bijvoorbeeld ingezet worden voor energie, water, zorg, voedsel en onderhoud van de openbare ruimte. Uitgangspunt is datgene waar bewoners behoefte aan hebben en waar ze een businesscase voor kunnen bedenken en willen uitvoeren. Het bestuur van het WijBedrijf bestaat uit bewoners. De uitvoering komt voor rekening van Joost Kroes, die voor twee dagen in de week wordt betaald als directeur van de coöperatie. Het is zijn taak om de verschillende lokale businesscases van, voor en door de wijk uit te werken.
Over de serie Wijkondernemingen
In opdracht van de gemeente Den Haag interviewden Kiemkracht en het LSA vier wijkondernemingen in Nederland. Het doel was erachter te komen op welke punten Den Haag zijn strategie voor het realiseren van wijkondernemingen verder kan verbeteren. De resultaten daarvan zijn nu voor iedereen te lezen in de publicatie ‘De wijkonderneming als sociaal empower instrument: Nieuwe perspectieven op de Haagse wijkonderneming.’ De interviews met de mensen achter deze BewonersBedrijven zijn terug te lezen in de publicatie, maar plaatsen we de komende weken ook op onze website.
Hoe het begon
Het ‘Coöperatief WijBedrijf Dieze’ zoals de coöperatie voluit heet, is in 2014 opgericht. De initiatiefnemers waren ingenieursbureau ToekomstSterk, wijkbewoners uit de wijk Dieze in Zwolle, de Stichting Blauwvinger Energie uit Zwolle en Zwolse bedrijven verenigd in Duurzaam Ondernemend Regio Zwolle (DORZ). Het doel van het WijBedrijf is het realiseren van een duurzame wijk, iets wat door hen zelf een ‘ToekomstSterke wijk’ genoemd wordt. Om dat te bereiken hanteert de coöperatie drie welbekende uitgangspunten: People, Planet en Profit. Voor het WijkBedrijf vertalen deze begrippen zich in het versterken van werkgelegenheid en sociale cohesie in de wijk (people); CO2-reductie en het vergroten van de circulaire economie (planet) en economische versterking van de wijk door de geldstromen in de wijk te houden waar mogelijk (profit).
“Uiteindelijk moet de investering leiden tot een verlaging van de woonlasten én een versterking van de sociale structuren in Dieze.”
Voor de oprichting van het WijBedrijf heeft de gemeente Zwolle subsidie gegeven voor het project ‘Energie als Motor voor Burgerkracht’ aan Blauwvinger Energie. Doel van dat project (en de subsidie) is 500 woningen in de wijk te voorzien van zonnepanelen. Door dit werk uit te laten voeren door mensen uit de wijk met een uitkering en zoveel mogelijk samen te werken met bedrijven uit de wijk, wordt vanaf de start aan alle doelstellingen van het WijBedrijf voldaan. Uiteindelijk moet de investering leiden tot een verlaging van de woonlasten én een versterking van de sociale structuren in Dieze.
Energiebesparing en lastenverlaging
De voornaamste projecten van het WiijBedrijf richten zich op dit moment op energiebesparing en dus lastenverlaging voor bewoners. Hierbij staat steeds het verbinden van de fysieke opgave aan de sociale opgave in de wijk centraal. Het WijBedrijf beoogt de werkzaamheden zo dicht mogelijk bij de wijk uit te voeren, waarmee bedoeld wordt dat zoveel mogelijk mensen uit de wijk de klussen gegund krijgen die door het WijBedrijf binnengehaald worden. De coöperatie werkt ook met vrijwilligers, maar deze krijgen wel een vrijwilligersvergoeding. Het is een bewuste keuze geweest om het WijBedrijf als bedrijf en niet als (semi-)vrijwilligersorganisatie vorm te geven. “Als je bewonersparticipatie goed wilt doen, dan is een bepaalde mate van professionaliteit vereist” aldus Joost.
“Als je bewonersparticipatie goed wilt doen, dan is een bepaalde mate van professionaliteit vereist.”
Drie projecten vormen de ‘ruggengraat’ van het WijBedrijf. Als eerste is er het zonnestroomproject. Bewoners en VVE’s in Dieze nemen zonnepanelen af van het WijBedrijf. De impact is besparing op energielasten, reductie van CO2 uitstoot en werkgelegenheid bij het installeren van de zonnepanelen. Het tweede belangrijke project is de WoningVerbeteraar: bewoners uit de wijk krijgen advies over het laten uitvoeren van energiebesparende maatregelen zoals vloer-, dak- en spouwmuurisolatie en het laten plaatsen van HR++ glas. Impact is besparing op energielasten, reductie van CO2 uitstoot en mogelijk werkgelegenheid bij het laten uitvoeren van de projecten. Ten slotte doet het WijBedrijf beheer en onderhoud in opdracht van Verenigingen van Eigenaren (VVE’s) en woningbouwcorporatie Openbaar Belang. Het WijBedrijf werkt binnen dit project aan het verbeteren van woningen, zoals het vervangen van dakramen en de revisie van noodverlichting.
De woningbouwcorporatie Openbaar Belang is als opdrachtgever betrokken bij het laten uitvoeren ven beheers- en onderhoudsprojecten in de wijk. Met de woningbouwcorporatie bestaan nog geen vaste afspraken. Doordat de woningcorporatie een kans geeft aan het WijBedrijf om opdrachten uit te mogen voeren, versterken zij direct de wijk op zowel fysiek als sociaal vlak. De woningcorporatie verdient deze investering (deels) terug door stijging van de waarde van haar bezit, het vastgoed in de wijk.
Vervolgbusinesscases als investering in de wijk
Voor alle projecten die het WijBedrijf uitvoert worden vervolgbusinesscases uitgewerkt waarvan het de bedoeling is dat deze een klein beetje rendement opleveren. Dit rendement wordt gebruikt voor de algemene kosten van het WijBedrijf (maximaal 5%). Het overige rendement moet ten goede komen aan de wijk. De eerste doelstelling is om voldoende volume te creëren met de projecten. Als dat lukt, dan zal er voldoende geld gegenereerd worden om in de wijk te kunnen investeren.
Vanaf de start in 2014 zijn circa 20 tot 30 bewoners betrokken. De doelstelling is om dit in 3 jaar tijd uit te breiden tot circa 300 tot 400 wijkbewoners. Binnen het project Zonnestroom zijn 2 mensen actief; een zzp’er en iemand met een afstand tot de arbeidsmarkt uit de wijk. In totaal genereert het WijBedrijf nu voor 2 fte aan werk. In de toekomst wordt een werkgelegenheid van 15 tot 20 fte per jaar voorzien.
Coöperatief WijBedrijf vanuit urgentie
Voor de oprichting van WijBedrijf Dieze is bewust voor een coöperatie als rechtsvorm gekozen. Het WijBedrijf wil vanaf het begin een makel- en schakelfunctie vervullen tussen de ‘systeemwereld’ van gevestigde instanties en de gemeente enerzijds en de ‘leefwereld’ van bewoners anderzijds. Om dit goed te kunnen doen, is het belangrijk om bewoners invloed te geven op de verdere ontwikkeling van hun wijk. Joost legt dit uit: “Er is voor een coöperatie gekozen om op deze wijze wijkbewoners lid te kunnen laten worden en stemrecht te geven over de opgave en doelstellingen van de toekomst van de wijk.” Leden van de coöperatie zijn onder andere afnemers van zonnepanelen van het WijBedrijf en de deelnemers aan projecten voor en door de wijk.
“Het WijBedrijf wil wijkbewoners stemrecht geven over de opgave en doelstellingen van de toekomst van de wijk.”
Die deelnemers komen overigens vooral door bemiddeling vanuit de gemeente Zwolle bij het WijBedrijf terecht. De gemeente werkt samen met het WijBedrijf vanuit een gevoel van urgentie. Joost vind dit één van de belangrijkste succesfactoren van het WijBedrijf. “De wijk Dieze had een extra impuls nodig op de doelstellingen werkgelegenheid en duurzaamheid. Via het WijBedrijf heeft de gemeente een instrument in handen om aan deze urgentie uitvoering te geven. Mijn tip is om altijd te starten vanuit een gedeelde urgentie, want anders komen bewoners niet mee in de filosofie van de wijkonderneming en de wijkgerichte aanpak.”
Reacties